توانبخشی مبتنی بر جامعه یا (CBR  (Community Based Rehabilitation راهبردی است در درون برنامه توسعه جامعه برای اجرای توانبخشی، عدالت اجتماعی و با پیوستن تمام افرادی که به نوعی ناتوانی دارند، خانواده های آنان، افراد جامعه و خدمات ویژه مناسب بهداشتی، آموزشی، حرفه ای و اجتماعی تحقق می یابد.

CBR در ایران با ارائه خدمات ششگانه به معلولین که شامل: آموزش در خانواده، آموزش در جامعه، استفاده از سیستم ارجاع، ارائه وسایل کمک توانبخشی، اشتغال و کاریابی معلولین و خدمات حمایت اجتماعی معلولین است به دنبال تغییر نگرش منفی نسبت به معلولین و ورود آنان به صحنه اجتماعی از طریق تقویت توانمندی هایشان می باشد تا بتواند به اصول پنجگانه خود تحت عنوان اصل مساوات، اصل عدالت اجتماعی، اصل همبستگی، اصل تلفیق عموم و اصل کرامت و عزت نفس جامه عمل بپوشاند.

دفتر مرکزی ستاد گسترش توانبخشی مبتنی بر جامعه مستقر در سازمان بهزیستی کشور و زیرمجموعه معاونت امور توانبخشی است که این دفتر متشکل از گروهی از کارشناسان توانبخشی و اجتماعی بوده و مبادرت به امر برنامه ریزی، سیاستگزاری، نظارت و کنترل بر حسن اجرای برنامه در کل کشور، تهیه و ترجمه متون و مقالات علمی مرتبط است.

توانبخشی مبتنی برجامعه به سه طریق در مناطق تحت پوشش اجرا می شود :

1-از طریق مراکز بهداشت و خانه های بهداشت
2-دهیاران و شوراهای توانبخشی محلی
3-تسهیل گران میانی ومحلی

نحوه اجرا

همکاران شاغل به مدت12 روز آموزشهای لازم رادریافت نموده وبا نحوه اجرای طرح آشنا میشوند. پس از استقرار در محل سکونت، معلولین ساکن در روستا شناسایی شده و نیازهای آنان بر آورده می شود.

افراد نیازمند آموزش در خانواده، آموزش را ازطریق کتابچه های مخصوص و بوسیله انتخاب مربیان در خانواده دریافت نموده و اطلاعات لازم در مورد معلولیت خود دریافت می نمایند.

معلولین شناسایی شده نیازمند آموزشهای رسمی، بصورت ادغام یافته در مدارس عادی، نهضت و مهدهای کودک آموزش لازم را دریافت می کنند.

افراد نیازمند خدمات تخصصی توانبخشی از قبیل وسایل کمک توانبخشی، اشتغال وبازتوانی، حمایت وخدمات درمانی وسایر خدمات جهت دریافت خدمات مذکور به سطوح بالاتر ارجاع داده می شوند.

اهداف کلی طرح شناسایی معلولین مناطق روستایی و دورافتاده که به خدمات توانبخشی دسترسی ندارند میباشد که از این طریق با خدمات آشنا شده و از طریق امکانات و منابع محلی و سازمان بهزیستی خدمات مورد نظر رادریافت می کنند.

ضمنا دخالت و همکاری خانواده، اهالی منطقه و خود معلول در امر توانبخشی از نقاط قوت طرح می باشد.